මුල් අවධියේදී හඳුනාගැනීමෙන් වකුගඩු රෝගය පාලනය කරගන්න පුළුවන්

358 Views

වකුගඩු යනු අපගේ ශරීරයෙන් අපද්‍රව්‍ය ඉවත් කිරීමට වගකිව යුතු බෝංචි හැඩැති අවයව යුගලයකි. එමෙන්ම වකුගඩු තරල හා ඛනිජ සමතුලිතතාවය පවත්වා ගන්නා අවයව යුගලයයි, රතු රුධිර සෛල නිෂ්පාදනය, විටමින් D පරිවෘත්තීය ආදි කර්තව්‍යයන් වකුගඩු හරහා සිදු වේ. වකුගඩු රෝගය උග්‍ර (හදිසි) හෝ නිදන්ගත (ක්‍රමයෙන්, කාලාන්තරයක් පුරා) ආකරයට ඇතිවිය හැකි බෝ නොවන ගණයට අ‍යත් රෝගයකි.

වකුගඩු අක්‍රියවීම ක්ෂණිකව හෝ පැය කිහිපයක් හෝ දින කිහිපයක් ඇතුළත සිදු වේ. උග්‍ර වකුගඩු අකර්මණ්‍ය වීම සදාකාලික නොවන නමුත් එයට ඉක්මන් වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර අවශ්‍ය වේ.

නිදන්ගත වකුගඩු රෝගය යම් කාල පරිච්ඡේදයක් තුළ ක්‍රමයෙන් සහ ප්‍රගතිශීලී අවස්ථා වලදී සිදු වේ. එක් වකුගඩුවක් හානියට පත් වුවද, අනෙක් වකුගඩුව සියලු කාර්යයන් ඉටු කරයි. සමහර අවස්ථාවලදී, වකුගඩු රෝගය හඳුනාගනු ලබන්නේ එය දියුණු අවධියට පැමිණි විට පමණි, එය ප්‍රතිකාර නොකළහොත් පසුව වකුගඩු අකර්මණ්‍ය වීමට හේතු විය හැක.

මුත්‍රා පිටවන ප්‍රමාණය වැඩි වීම මුත්‍රා වල රුධිරය මුත්‍රා තද පැහැයක් ගැනීම පාලනය කළ නොහැකි ඉහළ රුධිර පීඩනය ආහාර රුචිය නැති වීම ඔක්කාරය හා වමනය
රක්තහීනතාවය නිදාගැනීමේ ගැටලු නොනැසී පවතින කැසීම හුස්ම හිරවීම සමේ වර්ණය වෙනස් වීම

එමෙන්ම වකුගඩු රෝගය පවතින තත්වය අනුව අදියරයන් 5කට බෙදා දැක්විය හැකිය.

1 සහ 2 අදියර (eGFR > 60) : මේවා වකුගඩු ක්‍රියාකාරීත්වය සාපේක්ෂව ඉහළ මට්ටමක පවතින මුල් අවධීන් ලෙස සැලකේ. රෝග ලක්ෂණ පැහැදිලිව නොපෙනුණත්, ඉහළ ක්‍රියේටිනින්, මුත්‍රාවල ප්‍රෝටීන් හෝ රුධිරය තිබීම, සහ පවුල තුළ වකුගඩු රෝග ඉතිහාසයක් පැවතීම වැනි රෝග ලක්ෂණ මගින් ගැටලුවක් ඇති බව හඳුනාගත හැකිය. ප්‍රතිකාර ප්‍රධාන වශයෙන් අවධානය යොමු කරන්නේ සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර, රුධිර පීඩනය සහ සීනි පාලනය, නිතිපතා ව්‍යායාම සහ දුම්පානයෙන් වැළකීම වැනි දේ මඟින් තත්ත්වය කළමනාකරණය කිරීමයි.

3 අදියර (eGFR = 30-59) : මෙය මධ්‍යස්ථ අවධියක් වන අතර, පාද සහ අත් ඉදිමීම, පිටුපස වේදනාව සහ මුත්‍රා පිටවීමේ වෙනස්කම් වැනි රෝග ලක්ෂණ මතු විය හැක. මෙම අවධියේදී, වකුගඩු රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යවරයකු සහ ආහාරවේදියෙකු හමුවීම නිර්දේශ කරනු ලැබේ. සෝඩියම්, පොටෑසියම්, සහ පොස්පරස් සීමා කරන වකුගඩුවලට හිතකර ආහාර වේලක් අනුගමනය කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.

4 අදියර (eGFR = 15-29) : මෙය දරුණු CKD අවධියක් වන අතර, අපද්‍රව්‍ය රුධිරයේ එකතු වීම නිසා තෙහෙට්ටුව, හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා, සහ ආහාර රුචිය නැතිවීම වැනි රෝග ලක්ෂණ ඇතිවේ. රක්තහීනතාවය සහ හෘද රෝග වැනි වෙනත් සෞඛ්‍ය ගැටලු ද ඇති විය හැක.

5 අදියර (eGFR < 15) : මෙය අවසාන අදියර වන අතර, වකුගඩු අකර්මණ්‍ය වීමක් පෙන්නුම් කරයි. හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා, මාංශ පේශි වේදනාව, සහ දරුණු කැසීම වැනි රෝග ලක්ෂණ වඩාත් දරුණු වේ. මෙම අවස්ථාවේදී, ජීවිතය පවත්වා ගැනීමට හීමෝඩයලිසිස් (hemodialysis), පෙරිටෝනියල් ඩයලිසිස් (peritoneal dialysis), සහ වකුගඩු බද්ධ කිරීම (kidney transplantation) වැනි දියුණු ප්‍රතිකාර අවශ්‍ය වේ.

මෙම තොරතුරු මගින් රෝගයේ සහ රෝගියා සිටින අවධිය අවධාරණය කරන අතර, මුල් අවධියේදීම රෝගය හඳුනාගැනීම සහ ජීවන රටාව කළමනාකරණය කර ගැනීම මගින් වඩාත් දරුණු අවසාන අවධීන් සඳහා මුහුණපෑමට පෙර අදාළ ප්‍රතිකාර සඳහා යොමුවීම සහ සෞඛ්‍ය පිළිබඳ සැළකිලිමත් වීම අප සැමගේම වගකීමයි.